Kendi bilgisayarınızı oluşturmak, iyileştirme veya yükseltmek isteyebileceğiniz önceden oluşturulmuş bir bilgisayar satın almak istiyorsanız, bunun temelini oluşturan temel bileşen elbette anakart olacaktır. PC yapbozunun inanılmaz derecede önemli bir parçası olan anakartlar diğer bileşenlerinde çoğunu belirler belirlemektedir.
Anakart Nedir?
Anakart, çeşitli bileşenlerin iletişim kurmasına izin veren bir tür omurga oluşturan ve merkezi işlem birimi (CPU), grafik işlem birimi (GPU), bellek depolama gibi bileşenler için farklı konektörler sağlayan bir baskı devre kartıdır . Akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar ve masaüstü bilgisayarlar da dahil olmak üzere bugün üretilen bilgisayarların çoğu, her şeyi bir araya getirmek için anakartları kullanır.
Anakarta yukarıdan aşağıya baktığınızda, sinyalleri ve gücü PC’ye yönlendirmek ve tüm bileşenleri takmanıza izin vermek için bir araya gelen devreler, transistörler, kapasitörler, yuvalar, konektörler, ısı emiciler ve daha fazlasını göreceksiniz. Bu ayrıntılardan bazıları, satın alma kararınız için önemlidir ve bunları sizin için aşağıda özetleyeceğiz.
Doğru anakarta karar verirken, elbette hem bugün hem de yarın ihtiyaçlarınızı karşıladığından emin olmak isteyeceksiniz. Bilgisayarınızı orijinal konfigürasyonunun ötesine yükseltmek istemeyeceğinizi düşünüyorsanız sadece ihtiyacınız olanı sağlayan bir anakart seçebilirsiniz. Ancak bilgisayarınızı daha sonra genişletmek isteyebileceğinizi düşünüyorsanız, anakartınızın büyüdükçe ihtiyaçlarınızı destekleyeceğinden emin olmak mantıklı olacaktır.
Anakart Seçimin de Dikkat Edilmesi Gerekenler
Platform
Belki de verilecek ilk karar, bilgisayarınızın beyni olarak hangi CPU’yu kullanmak istediğinizdir, bu da iki şirket arasında seçim yapmak anlamına gelir: Intel ve AMD(maalesef Apple M1’leri şimdilik dahil edemiyoruz). Her ikisi de web’de gezinme, üretkenlik ve düşük kaliteli oyunlar için yeterince iyi olan giriş seviyesi seçeneklerden, video düzenleme projelerinin altından kalkan ve günümüzün en zorlu oyunlarını saniyede yüksek kare hızında çalıştırabilen ultra güçlü canavarlara kadar değişen CPU’lar sunar.
Her iki şirket de ürünlerini sürekli olarak güncelliyor ve bu nedenle bu bilgiler çok çabuk eskiyebilir. Hangisinin sizin için doğru olduğu, ihtiyaçlarınıza bağlı olacaktır; örneğin, en çok birden fazla işlemci çekirdeği kullanabilen uygulamalar veya en hızlı tekli işlemcilerden yararlanan oyunlar hakkında endişeleriniz mi var? O zaman bu konuda karşılaştırmalarının bulunduğu siteleri ziyaret ederek son işlemci kıyaslamalarını gözden geçirebilirsiniz. Nihai noktada iki firma da isteklerinizi gerçekleştirecek ürünler sağlasa da verimlilik ve optimizasyon bu noktada büyük önem taşımaktadır. AMD sürekli geliştirilen Zen altyapısı ile yüksek hız konusunda iddiasını sürdürürken, pazar hacminin büyük çoğunluğunu elinde tutan İntel’in her zaman bir cevabı bulunmakta.
Hangi CPU’nun sizin için en iyisi olduğuna karar verdikten sonra, doğru soketi ve doğru yonga setini kullanan bir anakart seçmeniz gerekecek . Temel olarak, bir işlemci soketi, bir CPU’nun bir anakarta sıkıca bağlı olduğu mekanizmadır. Yonga seti, tüm çeşitli bileşenlerin iletişim kurmasını sağlamak için bir araya gelen anakart yazılımı ve donanımıdır. Bir yonga seti oluşturmak için her şeyi bilmek o kadar gerekli ve önemli değildir, ancak satın almayı planladığınız CPU için doğru yonga setine ve doğru sokete sahip bir anakart seçmeniz oldukça önemlidir.
Form Faktörü
Anakartlar farklı boyutlarda gelir; bu, PC’nizi ortamınıza uyacak şekilde oluşturma konusunda biraz esnekliğe sahip olduğunuz anlamına gelmekte. Çok fazla alanınız varsa, tam boyutlu bir kule kasası kullanmak isteyebilirsiniz, oysa aile odası TV’nizin altına oturması gereken bir ev sinema bilgisayarı (HTPC) oluşturuyorsanız, muhtemelen çok daha küçük bir kasa isteyeceksiniz. Bu nedenle anakartlar çeşitli boyut ve formlarda gelir ve bu standartlar yalnızca anakartın boyutunu değil, aynı zamanda kaç farklı bileşeni destekleyeceğini belirler.
Anakart Genişletme Seçenekleri
Anakartlar, CPU’ya ek olarak grafik kartları, ses kartları, ağ kartları, depolama aygıtları ve bağlantıları ve bir dizi başka bileşen de dahil olmak üzere çeşitli bileşenleri barındırabilmektedir
Tüm bilgisayarların, biz insanların kullanabileceği görsel bir formatta bilgi çıktısı almak için bir yola ihtiyacı vardır. En basit ifadeyle bu, görüntüleri bir monitörde görüntülemek anlamına gelir. Tipik bir PC’de bu işlevi yerine getiren bileşen, grafik kartı veya GPU’dur ve ana kartınızın, kullanım amacınız için ihtiyaç duyduğunuz GPU türünü destekleyebildiğinden emin olmanız gerekir.
Bazı Intel Core CPU’lar, çıktıyı bir monitöre görüntüleme olanağı sağlayan tümleşik GPU’larla birlikte gelir ve AMD’nin, CPU ile GPU’yu aynı pakette birleştiren hızlandırılmış işlem birimi (APU) adlı aynı şeyin kendi sürümü vardır. Bunlar, normal üretkenlik görevleri için harika olan, nispeten düşük güçlü GPU’lardır, ancak yalnızca grafik olarak daha az güç gerektiren oyunları (e-spor oyunları gibi) destekler.
Oyun ya da video düzenleme gibi zorlu görevler için daha güçlü bir GPU’ya ihtiyacınız varsa, muhtemelen bağımsız bir GPU isteyeceksiniz. Bu durumda, anakartınıza hangi tür GPU’ları bağlayabileceğinizi ve hatta anakartınızın kaç GPU’yu destekleyebileceğini aklınızda tutmak önemlidir.
GPU’larınızı Bağlama
Bazı GPU’lar yalnızca PCIE yuvası tarafından sağlanan 75 watt güce ihtiyaç duyarken çoğu GPU yeterince büyük bir güç kaynağından altı pimli veya sekiz pimli konektörler aracılığıyla daha fazla güç ihtiyacı duymaktadır.
Bu nedenle, anakartınızı seçerken, doğru türde PCIE yuvaları sağladığından emin olmak önemlidir. Bu, GPU özelliklerini dikkatlice kontrol etmek ve bunları anakartın özellikleriyle karşılaştırmak anlamına gelir. “Ölçeklenebilir Bağlantı Arabirimi” veya NVIDIA tarafından SLI ve AMD tarafından Crossfire olarak adlandırılan iki veya daha fazla GPU’yu bağlamak istiyorsanız, iki adet kullanılabilir PCIE yuvasına ve uyumlu bir anakarta ihtiyacınız olacaktır. Bunu bir kez daha vurgulayacağız çünkü çok önemli: GPU gereksinimlerinizi anakartınızın sağlayabileceğiyle karşılaştırarak her şeyin doğru bir şekilde birbirine uyduğundan emin olun.
Ram Konusu
Bilgisayarınız çalışırken CPU’nuzun bilgi depolamak için bir yere ihtiyacı vardır. Buna “rastgele erişim belleği” veya RAM denir ve günümüzde bilgisayarlar genellikle en az 4 GB RAM ile donatılmıştır. Kendi PC’niz için ne kadar RAM’e ihtiyacınız olduğu, onu nasıl kullanmayı planladığınıza bağlıdır. 8 GB genellikle daha hafif kullanıcılar için mantıklı bir öneridir. 16GB ve üzeri ise daha ağır kullanımlar için mantıklı olacaktır.
Günümüzün RAM’i, adı bugün kullanılan RAM türüne göre adlandırılan dikdörtgen bir yuva aracılığıyla bir ana karta takılır: çift sıralı bellek modülü (DIMM). Bir anakarttaki DIMM yuvalarının sayısı ne kadar RAM ekleyebileceğinizi belirler ve genellikle iki ila sekiz yuva arasında değişir. Bir seferde bir RAM modülü ekleyebilirsiniz, ancak en iyi performansı RAM’i eşleşen çiftler halinde taktığınızda alırsınız. Kapasite, 1 GB DIMM’den 128 GB DIMM’e kadar değişir. 128GB’a yaklaşmak son derece pahalıdır ve genellikle sunucularda kullanılmak üzere satın alınır. Genel tüketici bilgisayarının çoğunda RAM aralığı 4-64 arasıdır. RAM genellikle iki veya dört DIMM’lik kitler halinde satın alınır. Örneğin, bilgisayarınızı 16 GB RAM ile donatmak istiyorsanız, genellikle iki adet 8 GB DIMM veya dört adet 4 GB DIMM içeren bir kit satın alırsınız.
Sabit Disk
PC’nizi kullanmak için, güç kapalıyken işletim sistemini, uygulamaları ve verileri depolamak için bir yere ihtiyacınız olacaktır. Bugün bu, verileri depolayan döner plakalı bir sabit disk sürücüsü (HDD) ile verileri çok daha hızlı flash bellekte depolayan katı hal sürücüleri (SSD) arasında seçim yapmak anlamına geliyor. HDD’ler daha fazla depolama alanı için genellikle daha ucuzdur, SSD’ler ise daha pahalıdır ancak ekstra hız sunar ve işletim sistemini ve uygulamaları tutmak için mükemmeldir. Anakartınızı satın alırken göz önünde bulundurmak isteyeceğiniz birkaç ana depolama konektörü vardır. Bu, hem bağlantı türlerini hem de bilgisayarınıza depolama alanı eklemek için kaç bağlantınız olacağını içerir. Bu bağlantıların bazıları içsel, bazıları ise dışsaldır.
Günümüzde en yaygın depolama bağlantısı seri ATA veya SATA’dır. SATA üçüncü revizyonundadır ve SATA 3.0, saniyede altı gigabit (Gb/s) aktarım hızı sağlayan bir bağlantıdır. Bu, SATA SSD’ler için okuma ve yazma hızlarında saniyede 600 megabayta (600MB/s) ve HDD’ler için genellikle 150MB/s’den önemli ölçüde daha düşük okuma ve yazma hızlarına karşılık gelir. SATA 3.0 bağlantılarını destekleyen hem HDD’leri hem de SDD’leri satın alabilirsiniz ve anakartlar birkaç SATA bağlantı noktası içerebilir. M.2 form faktörü kullanan SATA revizyon 3.2 dahil olmak üzere daha yüksek hızlar ve biraz farklı bağlantılar sağlayan SATA 3.X varyasyonları vardır.
Giderek yaygınlaşan bir depolama bağlantı türü, PCIe veri yolu aracılığıyla bağlanan NVM Express veya NVMe’dir. Bu, artan bant genişliği, daha düşük güç, daha düşük gecikme süresi ve diğer avantajlar sunan daha yeni bir protokoldür. Günümüzde yaygın olarak kullanılan NVMe SSD’ler, 3 GB/sn üzerinde okuma ve 1,5 GB/sn üzerinde yazma teorik hızları sağlayabilir. NVMe SSD’ler, PCIe yuvalarına takılan kartlar ve M.2 bağlantılarına takılan kompakt sürümler olmak üzere iki form faktöründe gelir.
Küçük Bir SSD ve Büyük Bir HDD
Bu nasıl yapılır bölümündeki birçok bileşende olduğu gibi, doğru depolamayı seçmeyle ilgili birçok faktör vardır. Yaygın bir taktik, işletim sistemi ve uygulamalar için önemli ölçüde daha iyi performans sağlayan nispeten küçük bir SSD ve ardından fotoğraf ve video gibi büyük miktarda veri depolamak için daha büyük HDD’ler satın almaktır.
Hangi depolamayı seçerseniz seçin, anakartınızın şimdiki ve gelecekteki ihtiyaçlarınızı desteklediğinden emin olmak isteyeceksiniz. Bu, bir gün ihtiyaç duyabileceğiniz tüm depolamayı bağlayabildiğinden emin olmak için bir anakartın özelliklerini dikkatlice incelemeyi gerektirir. Gerekirse harici depolama aygıtları da bağlayabileceğinizi unutmayın ve bu, yanınızda taşımanız gereken veriler için bir gerekliliktir.
Bilinmesi Gereken Anakart Bağlantıları
Bazı bağlantılar doğrudan anakartta ve kasanın içinde bulunur ve bazen kasanın önündeki, üstündeki, yanlarındaki veya arkasındaki bağlantı noktalarına ve ayrıca diğer dahili ve harici bileşenlere bağlanmaları amaçlanır. Kasanızın hangi bağlantı noktalarını desteklediğini düşünmek ve anakartınızın gerekli dahili bağlantıları sağladığından emin olmak önemli. Bu bağlantılar, fanlar, harici USB bağlantı noktaları, RGB aydınlatma sistemleri ve çeşitli üreticiye özel tescilli ürünler gibi şeyleri desteklemek için kullanılan çeşitli yerleşik başlıklar içerir.
Bu, yeni PC’niz için bileşenleri seçerken dikkatlice kontrol etmek isteyeceğiniz bir konudur. Örneğin, kasanızda birden çok dahili USB başlığı gerektiren birden çok USB bağlantı noktası olabilir. Ve bazı su soğutma sistemleri, aydınlatma ve termal sensörleri kontrol eden yazılıma bağlanmak için özel başlıklar gerektirir. Bir anakartın tüm bu tür eklenti bileşenleri ve kasa özelliklerini desteklemek için gerekli tüm başlıkları içerdiğinden emin olmanız gerekir. Yeni PC’niz ne kadar karmaşıksa, anakart seçiminizi o kadar fazla araştırmanız gerekecek.
Anakart Üreticileri
Artık, kendi bilgisayarınızı oluşturmak için ne tür bir anakarta ihtiyacınız olacağını veya alacağınız önceden oluşturulmuş PC’nin temeli olarak hizmet etmesi gerektiğini belirlediğinize göre, biraz düşünmek isteyeceksiniz. Bazı şirketler, GPU eklemek için tonlarca alan ve LED ışık sistemleri ile oyunculara yönelik anakartlar sağlamaya odaklanırken, diğerleri daha yaygın sistemlere odaklanır.
En iyi bilinen anakart üreticilerinden bazıları ASUS, Gigabyte, MSI ve ASRock’tur. Bu şirketlerden ve diğerlerinden farklı seçenekleri Molecule PC üzerinden görüntüleyebilirsiniz
